Voormalig Boerderij Bergveld | de Kikvorsch – Gemeentelijk Monument, Buursteeg 5
Bergveld behoort tot de oudste boerderijen op het landgoed Maarsbergen. De boerderij bestond waarschijnlijk al toen Samuel de Marez de voormalige proosdij Maarsbergen in 1656 kocht. Op de kaart van 1716 van Justus van Broeckhuijsen is Bergveld duidelijk ingetekend (letter F). De bakstenen die voor de voorgevel zijn gebruikt, zijn waarschijnlijk niet van al te beste kwaliteit (poreus). Daarom is de voorgevel gekalkt om de muur tegen doorslaand vocht te beschermen. Het huidige gebouw is moeilijk te dateren, maar op grond van de gebruikte bakstenen is het minimaal negentiende-eeuws, maar mogelijk zijn er onderdelen zeventiende- of achttiende-eeuws. De naam van de boerderij is in de loop van de negentiende eeuw veranderd in “de Kikvorsch”.
In de witte voorgevel met geschilderde plint bevinden zich twee grote zesruits schuifvensters met links en rechts daarvan een kleiner zesruits venster. Alle vensters kunnen worden afgesloten met paneelluiken. Ook het zolderlicht heeft een luik. Het wolfdak is met riet gedekt. De achtergevel heeft een klassieke indeling van baanderdeuren en mestdeuren en hooiluik. Bij de laatste verbouwing in 1993/1994 zijn er echter wel vensters van gemaakt. Hoewel veel boerderijen in Maarsbergen lage zijmuren hebben, spannen die van de Kikvorsch de kroon. De hoogte was niet meer dan 1.30-1.40 meter. Toen de boerderij in 1993/1994 werd verbouwd, is de oostgevel verhoogd en het dak opgelicht.
De laatste boerenfamilie op de Kikvorsch was de familie Rijksen. Uit de laatste oorlogsdagen (1945) is het volgende verhaal bekend. De Duitsers vorderden in de buurt al het rijdend materieel voor troepentransport. Met dat doel kwamen ze op een zondag op Bergveld. Ze wilden dat boer Rijksen zijn paard en wagen inspande en hen met zijn paard en wagen naar Leersum bracht. Rijksen weigerde: het was de dag des Heren en op die dag mocht hij niet werken. De familie Rijksen wist echter al geruime tijd dat de paarden gevaar liepen om gevorderd te worden. Daarom had één van de zonen (Gerrit) zich met de twee beste paarden in het bos verstopt. Alleen een oud paard was op de boerderij gebleven. De Duitsers, die vergezeld waren door een Nederlandse SS-er, wisten dat er meer paarden moesten zijn. Zij dreigden vader Rijksen dood te schieten als de paarden met rijdend materieel niet binnen een uur naar het kruispunt van de Woudenbergseweg en de Maarnse Grindweg werden gebracht. Zijn jongste zoon Dirk (11 jaar) zag het grote dilemma. Het was weliswaar zondag, maar hij haalde snel de paarden uit het bos, spande ze in en bracht ze naar de Woudenbergseweg.
In 1993 verloor de boerderij zijn agrarische functie en is na een ingrijpende verbouwing door de familie Derksen nu in gebruik als woonhuisboerderij. De naam van de boerderij heeft betrekking op de oorspronkelijke ligging van de bouwlanden van deze boerderij. Deze lagen voor een belangrijk deel richting de Utrechtse Heuvelrug uitgestrekt.
Referenties
- Boerenbouw op Herengoed, pag 44.
- RHC Zuidoost Utrecht, beeldbank Maarn, foto 241buu010.
- Maarn, geschiedenis en architectuur, pagina 103.
- Wikipedia Lijst van gemeentelijke monumenten in U
