Bij Sotheby's in Amsterdam werden vorig jaar 'Three Drawings Of Maarsbergen Castle And Surroundings (1797)' geveild uit de boedel van prinses Juliana.
Twee van deze tekeningen laten inderdaad het kasteel zien. Eén van de voorzijde en één schuin van de achterzijde. De derde tekening toont een boerderij met op de achtergrond De Pol of Folcoldusheuvel. De boerderij is waarschijnlijk De Grote Valkeneng die in 1889 is gesloopt.
De tekeningen zijn van de hand van Philip Willem Schonck (1735-1807). Hij was dertig jaar lang (1765-1795) de architect van Stadhouder Willem V, voor wie hij grote opdrachten uitvoerde. Philip was in Hedel geboren als zoon van predikant Willem Schonck en Dorothea Elisabeth Metz. Van zijn jeugd is vrijwel niets bekend. Zijn vader overleed toen hij 12 jaar oud was. Philip kon een goede opleiding volgen en bekwaamde zich – mogelijk in het leger – in meten, rekenen en tekenen. Hij vestigde zich in Breda en werd in 1765 door de Nassause Domeinraad aangesteld als 'opzichter van Zijne Hoogheids gebouwen'. De Stad en de Baronie van Breda waren in de periode 1732-1795 domein van achtereenvolgens de prinsen Willem IV en V en werden onder toezicht van de genoemde raad bestuurd. In 1769 werd hij bevorderd tot opzichter van gebouwen en tuinen van de Stadhouders in Den Haag. Ook paleizen, tuinen en domeinen als Het Loo te Apeldoorn, Soestdijk en Dieren moest hij inspecteren. Voor de tuinen van Het Loo maakte hij ook ontwerpen. Ook werkte hij voor particulieren. Zo is hij het ontwerp voor het huis Verwolde in Laren van zijn hand.
De omwenteling van 1795 was voor de Oranje-architect een breekpunt. Na de vlucht van Willem V naar Engeland verloor Schonck zijn aanstellingen in de Bataafsche Republiek. Betaalde opdrachten kreeg hij na 1795 niet meer. Zijn laatste levensjaren bracht de ongehuwde Schonck door in Nijmegen. Hij overleed in 1807 en werd begraven in de Sint-Stevenskerk.
Waarom maakte Philip Schonck in 1797 deze tekeningen van het kasteel met omgeving? Daarvoor heb ik inmiddels een theorie. Het is goed mogelijk dat hij de architect is geweest van de uitbreiding van het kasteel aan de achterzijde, die rond 1780 in opdracht van de toenmalige eigenaar de Dordtse blauwsel- en lakmoesfabrikant Hendrik van Kessel plaatsvond. Na het ontslag van Schonck uit stadhouderlijke dienst ging hij bij zijn vroegere particuliere opdrachten en opdrachtgevers kijken of er nog werk voor hem was. Zo kwam hij ook in Maarsbergen terecht. Het leidde echter niet tot nieuw werk voor hem.
door: David Vroon
