De lustrumcommissie heeft het bestuur gevraagd voor deze extra editie van De Modderkoning een overzicht te geven van activiteiten die in het 25-jarig bestaan van de vereniging veel aandacht hebben gevraagd.
Het begon bij De Kolk
Uiteraard moeten wij dan beginnen met de activiteit waar het fundament van de vereniging is gelegd namelijk de reconstructie van de kolken in Maarsbergen. Zie hiervoor ook het artikel Het ontstaan van Maarn-Maarsbergen Natuurlijk. Tijdens deze werkzaamheden is het idee ontstaan een vereniging op te richten die zich richt op behoud en beheer van natuur en landschap en een gezond milieu. In de eerste vergaderingen ontstonden allerlei ideeën over werken in de natuur, natuurwandelingen en het vergroten van kennis over natuur en landschap door middel van lezingen en excursies, en aandacht voor de ruimtelijke ordening.
Deze ideeën hebben in de afgelopen 25 jaar hun kracht wel bewezen in de daartoe opgerichte werkgroepen. Zij trokken veel belangstelling en werden nog verder uitgebreid. Uit de artikelen van de werkgroepen blijkt hoe actief deze nog steeds zijn.
Ruimtelijke Ordening
Het bestuur hield zich vooral bezig met de ruimtelijke ordening, zoals de structuurvisie van de gemeente Maarn, het afvaldepot in de Kaapse bossen, De Zanderij, de woonontwikkeling in de Droststeeg, de verbreding van het spoor en de A12 en het behoud van boerderij 'Aarendal' in het dorp. Deze laatste bemoeienis was de reden om een Cultuurhistorische Commissie in het leven te roepen voor het verzamelen van kennis over de cultuurhistorie van beide dorpen en het behoud van cultuurhistorische elementen. Hoe succesvol deze commissie is geweest kunt u elders lezen. Ondanks het veelvuldige overleg met de gemeente is het niet altijd gelukt ongewenste ontwikkelingen tegen te houden: Aarendal is verdwenen, het afvaldepot is gerealiseerd en de woningen in de Droststeeg zijn gebouwd. De ruimte ontbreekt helaas om alle problemen waarmee het bestuur zich bezig hield in detail te beschrijven. We beperken ons daarom tot enkele kenmerkende probleemgebieden.
Vuilstort Maarsbergen
Een van de grote onderwerpen waar de vereniging in het begin van haar bestaan veel tijd in heeft gestoken was de Vuilstort Maarsbergen. Dit probleem speelde eind jaren tachtig. Aan de Commissie Gemeenschappelijke Regeling Vuilnisstortplaats Maarsbergen te Zeist werd door de provincie een vergunning verleend voor het afwerken van de stortplaats met o.a. afvalhout, steen- en betonpuin en met puin vermengde grond. Tegen deze beschikking werd door MMN beroep ingesteld bij de Kroon. Het beroep was voornamelijk gebaseerd op de soorten afval die mochten worden gedumpt, alsmede op de mate waarop het grondwaterpeil zou worden gecontroleerd. Het vermoeden bestond dat niet alleen van afwerking sprake zou zijn maar ook van uitbreiding ervan. Daardoor werd ernstig getwijfeld aan het – op termijn -kwalitatief op peil kunnen houden van de drinkwaterreserves in het zuidoosten van de provincie Utrecht. De successen die hierbij door MMN werden geboekt betroffen beperking van de soorten afval die mochten worden gestort en een betere bemonstering van het grondwater. Een niet onbelangrijk neveneffect van de beroepschriften was het begrip dat voor de stortplaatsproblematiek bij zowel het Ministerie van VROM als bij de Raad van State werd gewekt. De naam van mr. drs. Jan Bijleveld, die hier veel tijd en kennis in heeft gestoken, mag hierbij niet onvermeld blijven.
De Droststeeg
Het terrein waar later de wijk De Droststeeg ontstond was een bosgebied dat grensde aan de Ted Visserweg. In het oorspronkelijke plan zou het gehele gebied tot aan de Ted Visserweg worden bebouwd. Op aandringen van MMN is een strook van het oorspronkelijke groen gespaard waardoor de Ted Visserweg met zijn er tegenover liggende begraafplaats een natuurlijke uitstraling heeft behouden. Ook de oude, markante beuk bij de knik in het voetpad de Droststeeg bleef gespaard. Dit voetpad en met name de staat waarin het verkeert houdt MMN echter al jaren bezig. Het pad bestaat al eeuwenlang als zodanig en staat op de gemeentelijke wegenlegger. Dit betekent dat de gemeente verantwoordelijk is voor het onderhoud ervan. Het pad is in de loop der jaren echter meer en meer gebruikt gaan worden als ruiterpad. Helaas verdragen beide activiteiten op eenzelfde pad elkaar niet. Aangezien MMN beide activiteiten een warm hart toedraagt wordt gestreefd naar de realisering van aparte paden. Hierbij hebben wij behalve de medewerking van de gemeente, ook die van landgoed Anderstein en het Recreatieschap nodig. Wij hebben de moed echter nog niet opgegeven.
Recente ontwikkelingen
Niet onvermeld mogen blijven de oprichting van het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug en de vorming van de gemeente Utrechtse Heuvelrug. Bij het Nationaal Park krijg je soms het gevoel dat het een speeltje van instanties en grondeigenaren is en minder van de gebruikers. Men is tot het besef gekomen dat de gebruikers meer bij de ontwikkelingen moeten worden betrokken. Zeer recent is het gebruikersplatform gevormd met een grote verscheidenheid aan gebruikers van het gebied. Als wij kijken naar de zaken die momenteel spelen, moeten wij vooral oplettend zijn bij de ideeën voor De Zanderij, de verbreding van de A12 en de ondertunneling van het spoor bij Maarsbergen, de ontwikkeling van het centrum in Maarn, het dominoplan – woonontwikkeling in de Buurtsteeg en aanleg van sportterreinen aan de Planetenbaan -, en de inhoud van de structuurvisie die momenteel door de gemeente wordt ontwikkeld. Sommigen willen van De Zanderij een pretpark maken waar allerlei activiteiten een plaats moeten krijgen. Wij zijn voor behoud van natuur met extensieve recreatie.
Verbreding A12 en spoor
Sinds 1990 is er een discussie gaande over de verbreding van de A12 en het spoor. Lang was er de hoop dat deze verkeersbundels ondergronds om de dorpen heen geleid zouden worden. Maar omdat de verdubbeling van het spoor werd afgeblazen, wordt de A12 van plusstroken voorzien en wordt de spoorwegovergang in Maarsbergen ondertunneld. Gelet op de omgeving hebben wij grote twijfels of dat technisch kan. Wij blijven ijveren voor een nieuwe aansluiting ten oosten van Maarsbergen en een omleiding van de provinciale weg rond dit dorp. Het is de verwachting dat de definitieve plannen voor de verbreding van de A12 in het derde kwartaal van dit jaar ter visie worden gelegd. Wij zullen kritisch kijken naar de gevolgen voor de geluidsoverlast en de luchtkwaliteit. ProRail is hevig aan het studeren hoe de ondertunneling van het spoor in Maarsbergen in de omgeving kan worden ingepast. De belofte dat wij in december 2007 inzage zouden krijgen in de plannen, maar tot op heden nog niets hebben gehoord, geeft te denken.
Lokale Agenda 21
Lokale Agenda 21 is een wereldwijd plan om duurzame ontwikkeling te bevorderen. Lokale Agenda 21 verwijst naar de 'Agenda 21' die in 1992 in Rio de Janeiro is overeengekomen. Dit lijvige document vol goede intenties is de basis van veel mondiale en lokale actieplannen. Bijvoorbeeld van het bossenbeleid en klimaatbeleid. En dus ook van het lokale duurzaamheidsbeleid. In Nederland was de Lokale Agenda 21 tussen 1990 en 1995 bron van inspiratie. Meer dan 150 Nederlandse gemeenten pakten het interactieve beleidsproces richting duurzame ontwikkeling op. Zo ook de gemeente Maarn. Maar in alle eerlijkheid: zonder de inzet van MMN was er niet veel van terecht gekomen. Leden van MMN trokken diverse werkgroepen met verschillende thema’s zoals:
- natuur en landschap (fietspaden, wandelroutes, regentonnenactie, zwerfvuilacties, aanleg poelen);
- duurzaam bouwen;
- mondiale activiteiten (organisatie EKO-weken);
- afval en grondstoffen;
- verkeer en vervoer;
- natuur- en milieueducatie.
Lokale Agenda 21 is door de milieu- en klimaatontwikkeling wereldwijd weer in de belangstelling gekomen en heeft weer een nieuwe impuls gekregen. Verschillende gemeenten hebben de Lokale Agenda 21 dan ook weer opgepakt.
Bouwplannen
Dat de supermarkt in het centrum van Maarn wordt uitgebreid roept geen vragen op, maar wel de hoogte van de daarboven te bouwen woningen en de inpassing in het straatbeeld. Ons uitgangspunt is dat de gebouwen niet hoger mogen zijn dan het gebouw aan de overzijde van de Raadhuislaan en dat er ruime trottoirs overblijven. Over het domino-plan horen wij de laatste tijd niets meer, maar wij zijn sowieso gekant tegen bebouwing van de Buurtsteeg en de gronden langs de Planetenbaan. In beide situaties is het een aantasting van de landschappelijke en natuurlijke omgeving.
Meedoen
Uit het voorgaande blijkt dat de vereniging op vele terreinen actief is. Wil dit zo blijven dan is het van belang dat veel inwoners van Maarn en Maarsbergen de vereniging ondersteunen. Komt u tot de conclusie dat er door MMN zinvol werk wordt gedaan, sluit u zich dan bij ons aan!
door: Geert Kappe, Wim Arendsen
